Zink vanuit de voeding of toch een supplement?

Haarverlies, een ruwe en droge huid, huidletsels en trage wondgenezing. Het zijn allemaal tekenen van een mogelijk zinktekort. Zink is namelijk essentieel voor de opbouw van eiwitten, de groei en ontwikkeling van weefsels en een goede werking van het immuunsysteem. Naast de eerder genoemde functies ondersteunt zink het herstellend vermogen van de huid en voedt het tevens de dermis, en dus ook de haarzakjes, van binnenuit. Je kunt je dus wel voorstellen dat een deficiëntie aan dit belangrijke spoorelement kan zorgen voor dergelijke klachten als hierboven opgesomd.

Zink heeft veel anti-verouderingseffecten, omdat het het immuunsysteem en de antioxiderende afweer tegen veroudering, én aan leeftijd gerelateerde ziekten, stimuleert.  Klinisch onderzoek suggereert dat zink gunstige effecten heeft op de huid bij zowel oraal als topisch gebruik. In studies met menselijke fibroblasten lieten onderzoekers namelijk zien dat zink een beschermende functie heeft tegen de zogeheten cytotoxiciteit, de beschadiging of vernietiging van lichaamscellen. (Holmes et al., 2020)

Op basis van de laatste voedselconsumptiepeilingen (bron) wordt geschat dat 5 procent van de Nederlandse bevolking een risico loopt op een zekere mate van een zinktekort. Met andere woorden, men krijgt te weinig zink bevattende voedingsmiddelen binnen. Bovendien wordt slechts 15 – 40 procent van het zink in voedingsmiddelen opgenomen. De opname is afhankelijk van de huidige zinkstatus in het lichaam op het moment van inname. Dit betekent dat er meer zink uit de voeding wordt opgenomen wanneer er sprake is van een tekort aan zink in het lichaam,  dan wanneer er geen sprake zou zijn van een tekort. Wat hierbij opmerkelijk is, is dat mensen met een veganistische levensstijl een verhoogd risico hebben op een zinktekort. Dit kan verklaard worden door de hogere consumptie van soja. Soja vermindert namelijk de opname van zink. Ook het eten van grote hoeveelheden brood , in combinatie met een eenzijdig voedingspatroon, kan uiteindelijk leiden tot een zinkdeficiëntie. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de hoeveelheid fytaat, ook wel fytinezuur, dat is brood zit. Fytaat bindt zich van nature aan mineralen, waaronder ijzer, calcium en zink. Deze verbindingen worden niet opgenomen door het lichaam en met de ontlasting weer uitgescheiden.

Om dit te begrijpen is het nodig om te weten wat de ADH van zink is volgens Nederlandse richtlijnen. ADH staat voor Algemene Dagelijkse Hoeveelheid en is een maat om aan te geven hoeveel gezonde mensen van een bepaalde voedingsstof  dagelijks nodig hebben. Deze voedingsnormen worden vastgesteld door de Gezondheidsraad voor diverse vitamines en mineralen. De ADH van zink ligt in Nederland voor mannen op 9 mg per dag. Voor vrouwen is dit iets lager, namelijk 7 mg per dag.

Zoals je hiervoor hebt kunnen lezen zijn er bepaalde voedingsmiddelen die zink bevatten. Voorbeelden hiervan zijn; noten, zaden en kaas. Maar ook garnalen en oesters bevatten een hoge hoeveelheid zink. Wist je bijvoorbeeld al dat oesters maar liefst 59.2 mg zink per 100 gram bevatten? Echter, noten en zaden bevatten maximaal 1 tot 2,5 mg zink per portie en niet iedereen eet dagelijks oesters. Kortom, zelfs met een volwaardig en gevarieerd voedingspatroon krijgt niet iedereen voldoende zink binnen. Bovendien eten Nederlanders vaak veel brood, waardoor van het zink dát we binnenkrijgen mogelijk maar een klein deel wordt opgenomen. Als je het risico op een zinktekort zo laag mogelijk wil houden zou je dagelijks vlees, vis, noten én zaden moeten eten en niet in combinatie met soja en fytaatrijk brood. Biologisch zuurdesembrood of speltbrood bevat de minste fytaten. 

Voor wie via zijn dagelijkse maaltijden niet aan de ADH komt, of twijfelt of er wel voldoende zink in de darmen wordt opgenomen, kan een supplement met zink uitkomst bieden. Het is hierbij belangrijk om de verschillende vormen van het spoorelement te onderscheiden. Zo vertelden we je net het verhaal over fytaat. Reguliere supplementen of supplementen als zinkorotaat of zinkcitraat hebben de eigenschap om zich ook te binden aan fytaat.  Zink-methionine daarentegen bindt zich niet aan fytaat, waardoor deze vorm van zink beter wordt opgenomen aan het begin van de dunne darm. Bovendien is methionine een aminozuur dat goed wordt opgenomen in de darmen en geen competitie aangaat met mineralen die ook in de darmen opgenomen willen worden.

Let er bij het adviseren naar je klant toe dus op dat je goed kijkt naar de huidige zinkstatus in het lichaam én dat je indien nodig een supplement adviseert dat goed opneembaar is in de dunne darm, bij voorkeur een supplement met zink-methionine. Ben je na het lezen van dit artikel benieuwd geraakt naar meer soortgelijke informatie? Of wil je meer weten over hoe je supplementen met zink beoordeelt en adviseert voor het hoogst haalbare resultaat? Denk aan de dosering en het vergelijk met crèmes en serums met zink en de veiligheid ervan. We vertellen er graag alles over in de online opleiding ‘Voeding, suppletie en huidveroudering’ die maandelijks start. De opleiding is geaccrediteerd met 12,5 punten voor huidtherapeuten en 19 punten voor schoonheidsspecialisten.

Literatuurlijst

1. Holmes, A. M., Mackenzie, L., & Roberts, M. S. (2020). Disposition and measured toxicity of zinc oxide nanoparticles and zinc ions against keratinocytes in cell culture and viable human epidermis. Nanotoxicology, 14(2), 263–274. https://doi.org/10.1080/17435390.2019.1692382